Z raportu Intrum European Consumer Payment Report 2023 wynika, że wzrost kosztów utrzymania spowodował, że polscy konsumenci są w najgorszej sytuacji finansowej od lat. 64% ankietowanych twierdzi, że po opłaceniu podstawowych wydatków ma do dyspozycji mniej pieniędzy niż rok wcześniej, a 61% ankietowanych musi ograniczać codzienne wydatki. Aby stawić czoła rosnącym kosztom utrzymania Polacy poszukują dodatkowych źródeł zarobków. Aż 40% Polaków zatrudnionych na etacie podejmuje dodatkową pracę, z czego cztery na dziesięć osób poświęca na dorabianie ponad 10 godzin tygodniowo[1].
– Spadek realnych dochodów i rosnące koszty utrzymania powodują, że wielu konsumentów nie może sobie pozwolić na utrzymanie dotychczasowego poziomu życia, a dodatkowo muszą w jakiś sposób pokryć niespodziewane wydatki jak, np. naprawa samochodu czy wymiana lodówki. Spadek dochodów i topniejące oszczędności, sprawiają, że coraz częściej muszą wybierać, które wydatki odłożą na później – zauważa Anna Paszko, ekspert Intrum.
Ile zarabiają Polacy?
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, przeciętne wynagrodzenie miesięczne w Polsce pomniejszone o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, w pierwszym półroczu 2023 r. wyniosło 6246,13 zł, a w drugim – 6445,71 zł[2]. Według danych Ministerstwa Pracy w 2021 roku pensję minimalną zarabiało 1,7 mln osób, a w 2024 roku może to być nawet 3,6 mln[3]. Oznacza to, że coraz więcej osób, które w przeszłości zarabiały znacznie więcej niż najniższa krajowa, dziś niemal zrównują się z tą kwotą, ponieważ ich pensje nie rosną adekwatnie do płacy minimalnej.
Jaka jest sytuacja finansowa Polaków?
– Z danych bazy Krajowego Rejestru Długów z września 2023 roku, w której figuruje aż 2 mln zadłużonych osób wynika, że łączne zadłużenie konsumentów wynosi 45 mld zł. Zaległości biorą się między innymi z niespłacania rat za kredyty i pożyczki oraz nieregulowania rachunków za telefon, telewizję, internet, prąd, gaz czy mieszkanie. Średnie zadłużenie wynosi ponad 19 tys. zł na osobę, co oznacza, że ten, kto osiąga najniższą pensję krajową, musiałby przeznaczyć powyżej pięciu wypłat, aby spłacić zobowiązanie[4] – mówi Anna Paszko, ekspert Intrum.
Badanie ankietowe przeprowadzone na potrzeby raportu ECPR Pulse 2024 wykazało, że wiele osób odpowiedzialnych za domowy budżet zamierza w najbliższym czasie podjąć działania, aby lepiej zarządzać kosztami życia. Chcą to zrobić poprzez:
- ograniczenie wydatków na przyjemności – 62%,
- zakupy w tanich lub dyskontowych sklepach – 57%,
- znalezienie lepiej płatnego zajęcia/pracy – 35%,
- zmniejszenie kwoty oszczędności, aby podołać wydatkom – 31%.
- korzystanie lub częstsze korzystanie z rozwiązań typu „kup teraz/zapłać później” – 15%,
- znalezienie nowego, tańszego miejsca zamieszkania – 11%,
- zaciągnięcie dodatkowego kredytu/pożyczki krótkoterminowej – 7%,
- pominięcie jednej lub więcej płatności rachunków – 7%[5],
Jak dorabiają Polacy?
Z badania „Polaków Portfel Własny: czas oszczędzania”[6] przeprowadzonego w 2023 roku przez jeden z wiodących banków wynika, że stan swoich finansów próbowała poprawić ponad połowa respondentów – szczególnie ci, którzy mają poniżej 40. lat. 21% starało się o podwyżkę, a 13% z nich ją uzyskało. 9% badanych zdecydowało się zmienić pracę na lepiej płatną[7].
Natomiast z badania „Jak dorabiają Polacy” przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie Gi Group wynika, że ponad 40% Polaków zatrudnionych na etacie podejmuje się po pracy dodatkowych form zarobku ze względu na pogorszenie sytuacji finansowej. 4 na 10 osób podejmujących dodatkowe zajęcia poświęca na dorabianie ponad 10 godzin tygodniowo. Najczęstszym źródłem dodatkowych zarobków jest praca dorywcza, którą podejmuje ponad połowa badanych. Na drugim miejscu znalazła się stała praca dodatkowa u innego pracodawcy – ponad 28%, a na trzecim dodatkowe godziny (w ramach zmian lub zleceń) u obecnego pracodawcy – ponad 24%[8].
– Podejmowanie nadprogramowych zajęć często budzi wątpliwości zwłaszcza wśród pracodawców. Obawiają się oni czy pracownik będzie w stanie udźwignąć wszystkie obowiązki, jakich się podejmuje. Jednakże, według badań aż 60% ankietowanych twierdzi, że dodatkowa praca nie ma wpływu na ich wydajność i zaangażowanie w głównej pracy[9] – kończy Anna Paszko, ekspert Intrum.
[1] SW Research, Jak dorabiają Polacy – wyniki badania, 2023, https://swresearch.pl/news/jak-dorabiaja-polacy-wyniki-badania
[2] Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/obwieszczenie-w-sprawie-przecietnego-wynagrodzenia-miesiecznego-w-gospodarce-narodowej-w-2023-r-i-w-drugim-polroczu-2023-r-,276,11.html
[3] https://forsal.pl/praca/wynagrodzenia/artykuly/9404449,w-5-lat-liczba-polakow-zarabiajacych-okolo-placy-minimalnej-wzrosla.html
[4] Krd.pl: Portfele Polaków w opłakanym stanie: zadłużenie rośnie, oszczędności topnieją, wrzesień 2023; https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2023/portfele-polakow-w-oplakanym-stanie-zadluzenie-rosnie-oszczednosci-topnieja
[5] Raport Intrum ECPR Pulse 2024; https://www.intrum.pl/partner-biznesowy/raporty-i-analizy/analizy/european-consumer-payment-report-2024-pulse/
[6] „Polaków Portfel Własny: czas oszczędzania”, Santander Consumer Bank, 2023 r., https://www.blog.santanderconsumer.pl/bank-mozliwosci/juz-jest-raport-polakow-portfel-wlasny-czas-oszczedzania,1,229.html
[7] Tamże.
[8] Tamże.
[9] Tamże.
